- CNC Takım Tezgahları Çözüm Ortağınız
- +90 212 613 54 74
- info@perpamakina.com
Cnc Borverk Tezgahları Nedir, ne işe yarar?
ABD imalat teknolojileri siparişleri 2021 için güzel bir başlangıcı işaret ediyor
Şubat 20, 2021
28. Taipei uluslararası takım tezgahları fuarı (TIMTOS 2021) bu sene kapılarını sadece online olarak açacak
Şubat 22, 2021
CNC borverk tezgahları hakkında sektörümüzde çok şey konuşuluyor olmasına rağmen hakkında doğru bilinenler gerçekten çok az. Ben de bu konuda bildiklerimi paylaşmak ve cnc borverk tezgahları hakkında faydalı olabileceğini düşündüğüm bir içerik oluşturmak istedim.
Öncelikle borverk tanımının nereden geldiğini ve ne anlama geldiğini anlamaya çalışalım. Belirtmek gerekir ki Türk Dil Kurumu sözlüğünde böyle bir Türkçe terim bulunmamaktadır. Bu tanım bize çoğu teknik terimde de olduğu gibi başka dillerden gelmiş ve sektörümüzün teknik insanları tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Köken olarak İngilizcesi to bore, Almancası ise bohren olan her hangi bir yere delik delmek, sondaj yapmak fiillerinden gelmektedir. İngilizce bore fiilinden baralamak terimi, Almanca bohr werk (delik delme işi) teriminden de borverk terimi Türkçe olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Baralama işlemi (Boring) daha önceden delinmiş ya da bir şekilde üretilmiş (döküm, dövme gibi yöntemlerle) bir deliği tek noktalı bir kesme takımı ile (ya da özel çoklu bara takımları ile) büyütme işlemidir. Baralama işlemindeki asıl amaç delik çapını çok hassas toleranslarda işleyebilmektir.
O zaman cnc borverk tezgahları için de çok hassas baralama işlemi yapabilecek özellikleri bulunan takım tezgahları diyebiliriz.
Dünyadaki ilk borverk tezgahı sanayi devriminin öncülerinden İngiliz sanayici John Wilkinson tarafından 1775 yılında geliştirilmiştir. Wilkinson bu makinayı döküm top namlularını ve James Watt’ın geliştirdiği ilk buharlı motorların silindirlerini hassas işleyebilmek için geliştirmiştir. Onun geliştirdiği bu borverk tezgahı da dünyanın gerçek anlamdaki ilk takım tezgahı olarak kabul edilir. Yani borverk tezgahları için takım tezgahlarının anasıdır da diyebiliriz.
O zaman cnc borverk tezgahları için de çok hassas baralama işlemi yapabilecek özellikleri bulunan takım tezgahları diyebiliriz.
Dünyadaki ilk borverk tezgahı sanayi devriminin öncülerinden İngiliz sanayici John Wilkinson tarafından 1775 yılında geliştirilmiştir. Wilkinson bu makinayı döküm top namlularını ve James Watt’ın geliştirdiği ilk buharlı motorların silindirlerini hassas işleyebilmek için geliştirmiştir. Onun geliştirdiği bu borverk tezgahı da dünyanın gerçek anlamdaki ilk takım tezgahı olarak kabul edilir. Yani borverk tezgahları için takım tezgahlarının anasıdır da diyebiliriz.
Cnc borverk tezgahlarının özellikleri nelerdir?
Cnc borverk tezgahları çok hassas baralama işlemi yapabilmenin yanında frezeleme, delik delme, klavuz çekme, raybalama, diş çekme, tornalama, 2D/3D form işleme yapabilen çok yönlü takım tezgahlarıdır. Cnc borverk tezgahlarını diğer takım tezgahlarından ayıran en önemli özelliklerinden birisi de bir ayarlamada birden çok işlemin iş parçası üzerinde yapılabiliyor olmasıdır.Cnc borverk tezgahlarının yatay veya dik formları olabilir. Ama en çok bilinen ve kullanılan tipleri yatay olanlarıdır. Yatay tip cnc borverk tezgahları güçlü ve rijit yapıları, yüksek hassasiyet değerleri ve çok yönlü işlem kabiliyetleri sayesinde metal işleme sanayisinin çok özel takım tezgahları konumundadır.
Cnc borverk tezgahlarının en önemli ve kritik parçaları fener milleridir. Diğer takım tezgahlarında kullanılan standart tip fener millerinden farklı olarak cnc borverk tezgahlarındaki fener millerinde, kesici takımın bağlanmış olduğu uzuv (pinol) fener milinden dışarı ve içeri olmak üzere hareket edebilmektedir. Bir takım tezgahına cnc borverk tezgahı denilebilmesi için fener milinin içinden pinol hareketinin olması gerekir. Aksi halde bu tezgah borverk değil, bir freze tezgahı olmuş olur. Fener milindeki pinol hareketi sayesinde derin deliklerin içlerini çok hassas toleranslarda baralamak mümkün olabilmektedir. Ayrıca bu pinol hareketi, kesici takımın iş parçasına tezgah ana eksenlerini kullanmadan da yaklaşabilmesini sağlar. Böylece geometrisinden dolayı iş parçasını fener miline daha fazla yaklaştıramadığımız durumlarda, pinol hareketi ile iş parçasının kesim yapılacak yerlerine ulaşmamız ve işlem yapmamız mümkün olabilir.
Yatay tip cnc borverk tezgahlarının diğer bir önemli parçası da döner tablalarıdır. Döner tablalar, iş parçalarının dört yüzeylerinin de tek ayar ve bağlamada işlenebilmesine olanak sağlarlar. Cnc borverk tezgahlarını özel kılan bir diğer özellik de bir taraftan baralanan bir derin deliğin, döner tabla sayesinde tam otomatik olarak 180° döndürülüp, çok hassas bir eş merkezlik toleransı ile deliğin diğer tarafından da işlenebilmesidir.
Günümüzde belli bir kalitenin üzerinde imal edilen cnc borverk tezgahlarının döner tablaları dönerken de kesim yapabilme özelliğine sahiptir. Bu da cnc borverk tezgahının 4 eksen (X,Y,Z,B) simültane olarak kesim yapabilme özelliğine sahip olması anlamına gelir ki bu da tezgaha bambaşka bir işleme yeteneği kazandırır.
Günümüzde belli bir kalitenin üzerinde imal edilen cnc borverk tezgahlarının döner tablaları dönerken de kesim yapabilme özelliğine sahiptir. Bu da cnc borverk tezgahının 4 eksen (X,Y,Z,B) simültane olarak kesim yapabilme özelliğine sahip olması anlamına gelir ki bu da tezgaha bambaşka bir işleme yeteneği kazandırır.
Yatay tip cnc borverk tezgahlarının çeşitleri nelerdir?
Yatay tip cnc borverk tezgahlarının iki ana tipi mevcuttur. Tabla tipi cnc borverk tezgahları ve yer tipi (platen tip) cnc borverk tezgahları.
Tabla tipi cnc borverk tezgahlarında iş parçası döner tabla üzerindedir ve tabla hareketlidir. İş parçası fener miline doğru hareket ettirilir. Küçük ve orta büyüklükteki iş parçaları için uygundur. Tabla tipi cnc borverk tezgahlarının popüler iki ana tipi mevcuttur;
a. Çapraz kızak hareketli cnc borverkler : İş parçası döner tabla üzerinde hem sağa-sola (X ekseni), hem de ileri-geri (Z ekseni) hareket eder. Kolon sabittir. Fener mili sabit kolon üzerinde yukarı-aşağı (Y ekseni) hareket eder.
b. T tipi cnc borverkler : İş parçası döner tabla üzerinde sadece sağa-sola (X ekseni) hareket eder. Kolon ileri-geri (Z ekseni) hareketlidir ve fener milini iş parçasına yaklaştırıp uzaklaştırır. Fener mili hareketli kolon üzerinde yukarı-aşağı (Y ekseni) hareket eder. Yukarıdan bakıldığında T harfini oluşturan bir yapısı olduğu için T tipi cnc borverk adını almıştır.
Yer tipi (platen tip) cnc borverk tezgahlarında iş parçası yere sabitlenmiş hareketsiz tablalar üzerinde sabittir ve kolon üzerindeki fener mili iş parçasına doğru hareket eder. Büyük, ağır ve uzun iş parçaları için çok daha uygundur. Sabit duran iş parçasını işleyebilmek için kolon sağa-sola (X ekseni), fener mili ise bu hareketli kolon üzerinde yukarı-aşağı (Y ekseni) hareket eder. Yer tipi (platen tip) cnc borverk tezgahlarında sabit tablaların yanında ayrıca döner tablalar da kullanılabilir.
Yatay tip cnc borverk tezgahların tamamına manuel veya otomatik tip çok çeşitli kafa ataçmanları eklenebilir. Kullanım alanları hali hazırda zaten çok geniş olan cnc borverk tezgahları bu ataçmanlar sayesinde çok daha işlevsel ve esnek hale gelebilirler. Örneğin döner tablaları vasıtaları ile tek bağlamada dört kenarının işlenebildiği iş parçasının beşinci yüzeyi de kafa ataçmanları ile işlenebilir hale gelir.
Tam otomatik açar ayna ataçmanları vasıtası ile de tornalama işlemi yapılabilir. Bu ataçmanların tezgahın borverk özelliğini bozmadan tornalama yapılabilmesini sağlar. Tornalama, frezeleme, delik delme ve baralama işlemlerini iş parçasının tüm kenarlarına tek bir tezgahta hem de tek bir bağlamada uygulayabileceğimiz tezgahlara çok görevli cnc borverk tezgahları denir. (multi-task cnc boring machines)
Cnc borverk tezgahlarını kullanmak zor mudur?
Tabiki hayır fakat cnc borverk tezgahlarının diğer cnc takım tezgahlarına göre kısmen daha kompleks oldukları da bir gerçektir. Sebebi ise; cnc borverk tezgahlarında programlama bilgisinin yanında ciddi bir talaşlı imalat ve iş parçasını doğru bağlayabilme bilgisinin gerekli olmasıdır. Cnc borverk tezgahları çok esnek tezgahlar olduğu için aynı iş parçasının çok farklı şekilde bağlanıp, farklı metodlarla işlenebilme olanağı olabilmektedir. Bu da cnc borverk operatörünü tezgahın performansında çok etkili bir unsur haline getirmektedir.Tüm dünyada cnc borverk operatörleri konularında yetkin, tecrübeli ve özel olarak seçilen insanlardır. Daha çok titiz, sabırlı ve analitik düşünen insanların oluşturduğu cnc borverk operatörlüğü dünyada çok seçkin ve değer verilen bir meslek grubudur. Ülkemizde de önemi ve kıymeti her geçen gün artan bu meslek grubunun gelişmesi, bu tip tezgahları kullanabilen operatörlerin çoğalması sanayimiz açısından çok önemlidir. İyi bir cnc borverk tezgahı operatörü iyi şekilde teknik resim okuyabilen, CAM programları ile takım yolu stratejileri geliştirerek programlama yapabilen, doğru kesme takımlarını seçebilen, iş parçasını en doğru şekilde bağlayabilen, temel kalite kontrol ölçümlerini titiz bir şekilde yapabilen ve sabırla tezgah işlemlerini takip eden çok yönlü bir insandır.
Ülkemiz gençlerine bu prestijli ve aynı zamanda ekonomik olarak getirisi yüksek iş kolunda kendilerini geliştirmelerini ve dünyanın her yerinde geçerli olabilecek bu değerli bileziği kollarına takmalarını tavsiye ediyorum. Kendilerini bu konuda yetiştirmek ve geliştirmek isteyen tüm gençlerimize kapılarımız ve fikirlerimiz her zaman açıktır. Bu konuda meraklı ve öğrenmeye açık gençlerimiz info@perpamakina.com adresine mail atıp bizimle iletişime geçebilirler.
Umarım cnc borverk tezgahları hakkındaki bu kısa tanıtıcı yazı konu hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için faydalı olabilir.
Sağlıklar dilerim.
Özgür ÜNAL
Perpa Makina
15.02.2021 İstanbul
Perpa Makina
Perpa Makina Endüstri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. takım tezgahları alanındaki ticari faaliyetine İstanbul'da 1986 yılında başlamıştır. İsmini ilk kurulduğu yer olan Karaköy Perşembe Pazarı'ndan alan PERPA MAKİNA, 30 seneyi aşkın tecrübesi ve birikimi ile günümüzde konusunda uzman bir firma olarak faaliyetlerine devam etmektedir.
